Mối quan hệ giữa Bitcoin và nguồn cung tiền toàn cầu từ lâu đã là một khía cạnh kinh tế vĩ mô ít được chú trọng. Tuy nhiên, trong hơn một thập kỷ tồn tại và phát triển, Bitcoin ngày càng cho thấy một mối tương quan đáng kể và nhất quán với các giai đoạn mở rộng thanh khoản toàn cầu. Việc phân tích các chu kỳ tăng – giảm giá của Bitcoin từ 2009 đến nay cho thấy rằng các đợt tăng trưởng mạnh nhất thường trùng hợp với các giai đoạn nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ do các ngân hàng trung ương lớn dẫn đầu. Nhận diện được mối liên hệ này không chỉ giúp hiểu rõ hơn các biến động của thị trường tiền điện tử mà còn hỗ trợ xây dựng các kịch bản dự báo trung và dài hạn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.

Cung tiền và sự mở rộng thanh khoản toàn cầu

Nguồn cung tiền, đặc biệt là chỉ số M2, bao gồm tiền mặt lưu thông, tiền gửi không kỳ hạn, tài khoản tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn dưới 100.000 USD và các quỹ thị trường tiền tệ. Đây là một trong những công cụ chủ lực mà các ngân hàng trung ương sử dụng để điều tiết nền kinh tế.

Trong 15 năm qua, nhiều sự kiện lớn đã buộc các ngân hàng trung ương áp dụng chính sách tiền tệ mở rộng, bao gồm:

• Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008
• Chương trình kích thích kinh tế của ECB năm 2016
• Phản ứng chính sách tiền tệ quy mô lớn toàn cầu trong đại dịch COVID-19 năm 2020

Các chính sách như hạ lãi suất, bơm tiền thông qua mua tài sản (QE) hay cung cấp tín dụng giá rẻ không chỉ có tác động đến nền kinh tế thực mà còn làm thay đổi đáng kể dòng tiền đầu tư vào các tài sản tài chính – trong đó có Bitcoin.

Bitcoin: Sự khan hiếm được lập trình trong một thế giới thanh khoản dồi dào

Điểm đặc biệt của Bitcoin là nguồn cung giới hạn – chỉ tối đa 21 triệu đơn vị – và cơ chế phát hành giảm dần thông qua các đợt “halving” mỗi bốn năm. Điều này khiến Bitcoin mang nhiều đặc tính của tài sản khan hiếm, tương tự vàng, hơn là một loại tiền tệ thông thường.

Khi thanh khoản thị trường dồi dào – tức nguồn cung tiền M2 tăng mạnh – dòng vốn có xu hướng tìm đến các tài sản khan hiếm để bảo toàn giá trị và đầu cơ sinh lợi. Trong môi trường như vậy, Bitcoin trở thành một lựa chọn hấp dẫn, và giá của nó thường tăng mạnh. Ngược lại, khi thanh khoản bị thắt chặt do lãi suất tăng và cắt giảm QE, các tài sản rủi ro như Bitcoin chịu áp lực điều chỉnh giảm.

Tương quan giữa Bitcoin và M2

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa mức tăng trưởng của bảng cân đối kế toán ngân hàng trung ương và giá Bitcoin:

• 2009–2013: Bitcoin bắt đầu tăng giá sau các gói cứu trợ tài chính và chính sách nới lỏng của Fed sau khủng hoảng 2008.
• 2016–2017: Giai đoạn kích thích của ECB trùng với một chu kỳ tăng trưởng mạnh của Bitcoin.
• 2020–2021: Khi Fed mở rộng bảng cân đối kế toán thêm 73% nhằm đối phó với COVID-19, Bitcoin tăng từ khoảng 5.000 USD lên hơn 60.000 USD chỉ trong hơn một năm.
• 2022–2023: Việc Fed và các ngân hàng trung ương lớn siết chặt chính sách tiền tệ dẫn đến một chu kỳ điều chỉnh giảm mạnh của thị trường crypto.

Tuy mối tương quan này không đồng nghĩa với quan hệ nhân quả trực tiếp, nhưng nó phản ánh rõ ràng tác động của môi trường thanh khoản lên tâm lý nhà đầu tư và định giá các tài sản đầu cơ như Bitcoin.

Dữ liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy hơn 65% ngân hàng trung ương dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất trong năm 2024, với nhiều khả năng xu hướng này sẽ tiếp diễn sang 2025. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc tăng trưởng toàn cầu đang suy giảm và áp lực lạm phát đã được kiểm soát tốt hơn.

Nếu lịch sử lặp lại, một làn sóng mở rộng M2 mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Bitcoin bước vào một chu kỳ phục hồi. Nhà đầu tư sẽ một lần nữa nhìn nhận Bitcoin như một công cụ phòng ngừa rủi ro lạm phát và mất giá tiền tệ – đồng thời như một tài sản đầu cơ hấp dẫn trong bối cảnh thanh khoản tăng trở lại.

Tóm lại, mối quan hệ giữa giá Bitcoin và nguồn cung tiền toàn cầu – đặc biệt là M2 – là một trong những yếu tố kinh tế vĩ mô quan trọng nhưng vẫn còn ít được khai thác. Trong khi yếu tố công nghệ, quy định pháp lý và mức độ chấp nhận của tổ chức cũng ảnh hưởng đến giá tiền điện tử, thì hành vi của chính sách tiền tệ – thể hiện qua biến động của M2 – lại là một chỉ báo mạnh mẽ cho các chu kỳ tăng trưởng của Bitcoin.

Trong bối cảnh các chính sách nới lỏng tiền tệ có thể quay trở lại vào giai đoạn 2024–2025, việc theo dõi sát sao các chỉ số thanh khoản toàn cầu sẽ đóng vai trò then chốt trong việc dự báo xu hướng thị trường crypto – không chỉ với Bitcoin, mà còn với toàn bộ hệ sinh thái tài sản kỹ thuật số.