“Các đợt mất giá tiền tệ thường xảy ra một cách đột ngột trong các cuộc khủng hoảng nợ.”

Câu nói này trong cuốn The Changing World Order (Cách trật tự thế giới vận hành) của Ray Dalio trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, khi Mỹ dường như đang tiến thẳng vào một cuộc khủng hoảng như vậy.

Năm 2024, thâm hụt ngân sách của Mỹ vượt mốc 6.000 tỷ USD. Elon Musk – cựu Bộ trưởng Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) – đã thất bại trong nỗ lực cắt giảm chi tiêu liên bang, chỉ tiết kiệm được 180 tỷ USD so với mục tiêu 2.000 tỷ USD ban đầu. Lãi suất hiện vẫn ở mức 4,5% khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) lo ngại về tác động lạm phát từ cuộc chiến thương mại. Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm vẫn dao động trên 4,35%.

Thực tế, vòng xoáy nợ của Mỹ đang ngày càng tồi tệ, và chất xúc tác của cuộc khủng hoảng sắp xảy ra đã được Hạ viện thông qua ngày 22/5 – và đang chờ Thượng viện phê duyệt.

Dự luật “Big Beautiful Bill” sẽ đẩy lạm phát tăng cao

Dự luật này đang gây tranh cãi và làm rạn nứt cả các mối quan hệ chính trị kể từ đầu tháng 5. Với hơn 1.100 trang, dự luật gom góp tinh hoa của các chính sách Cộng hòa trước đây: gia hạn cắt giảm thuế từ năm 2017, xóa bỏ ưu đãi năng lượng xanh của cựu Tổng thống Biden, siết chặt điều kiện hưởng Medicaid và tem phiếu thực phẩm (SNAP), mở rộng quyền hạn cưỡng chế nhập cư và nâng trần nợ lên thêm 5.000 tỷ USD.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), dự luật này sẽ khiến ngân sách liên bang mất đi 3.670 tỷ USD trong vòng 10 năm, trong khi chỉ cắt giảm được 1.250 tỷ USD chi tiêu. Như vậy, số nợ ròng tăng thêm sẽ là 2.400 tỷ USD – trên nền tổng nợ đã tiệm cận 37.000 tỷ USD. Một tổ chức độc lập khác, Ủy ban Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm, ước tính nếu tính cả chi phí lãi vay, con số này có thể lên tới 3.000 tỷ USD, hoặc thậm chí 5.000 tỷ nếu các khoản giảm thuế tạm thời trở thành vĩnh viễn.

Một số người ủng hộ cho rằng việc cắt giảm thuế sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế và “tự trả chi phí”, nhưng CBO đã chứng minh rằng các đợt giảm thuế năm 2017 thực tế khiến thâm hụt ngân sách tăng thêm gần 1.900 tỷ USD sau 10 năm.

Thượng nghị sĩ Ron Johnson của đảng Cộng hòa phát biểu:

“Chúng ta đang tranh cãi về cành lá trong khi cả khu rừng đang cháy rụi.”

Mỹ đang bị cuốn vào vòng xoáy thâm hụt – nợ – lãi suất, và chưa có kế hoạch nào khả thi để đảo ngược.

Mỹ không thể “tăng trưởng để thoát nợ”

Một số ý kiến cho rằng Mỹ có thể “tăng trưởng để thoát nợ”. Nhưng theo Sina – nhà đồng sáng lập quỹ 21st Capital – nhận định trên mạng xã hội X:

“Để làm được điều đó mà không cần cắt giảm chi tiêu hay tăng thuế, Mỹ phải đạt tăng trưởng GDP thực hơn 20% mỗi năm – trong suốt một thập kỷ.”

Với tăng trưởng GDP thực của quý I/2025 là -0,3%, và dự báo của Fed cho quý II/2025 là 3,8%, viễn cảnh trên rõ ràng là phi thực tế.

Nhà kinh tế học Kenneth Rogoff (ĐH Harvard) từng viết trên Financial Times rằng:

“Thâm hụt ngân sách trong nhiệm kỳ của ông Trump sẽ vượt 7% GDP mỗi năm, ngay cả khi không có biến cố bất ngờ.”

Nói cách khác, tăng trưởng danh nghĩa là lựa chọn duy nhất còn lại.

Ray Dalio trong sách của mình từng nêu: khi khủng hoảng nợ xảy ra, chính phủ chỉ còn bốn công cụ: thắt lưng buộc bụng, vỡ nợ, tái phân phối tài sản, hoặc in tiền và phá giá. Trong đó, ba phương án đầu đều gây đau đớn và thiệt hại chính trị nặng nề. Phương án cuối – in tiền – lại âm thầm và dễ nguỵ trang dưới danh nghĩa “kích thích kinh tế”. Nó cũng phá hủy tài sản của người tiết kiệm, trái chủ và bất kỳ ai phụ thuộc vào tiền pháp định.

Dalio viết:

“Phần lớn mọi người không để tâm đến rủi ro tiền tệ. Họ quan tâm tài sản của mình lên giá hay xuống giá, nhưng hiếm khi để ý đồng tiền của họ đang mất giá đến mức nào.”

Bitcoin là “bảo hiểm tiền tệ” trong khủng hoảng nợ

Trong bối cảnh này, Bitcoin không còn đơn thuần là một khoản đầu cơ – mà là phương án “bảo hiểm tiền tệ” trước khủng hoảng nợ của Mỹ.

Một khi Mỹ chọn lạm phát để xử lý nợ, giá trị thực của trái phiếu và tiền mặt sẽ tiếp tục xói mòn. Lãi suất bị ghìm thấp nhân tạo, cùng với yêu cầu mua trái phiếu bắt buộc đối với các tổ chức tài chính, có thể khiến lợi suất thực tiếp tục âm.

Bitcoin, với nguồn cung cố định và phi tập trung, không bị chi phối bởi chính sách tiền tệ của bất kỳ chính phủ nào. Đây là nơi trú ẩn trước sự phá giá tiền tệ và áp chế tài chính. Theo phân tích từ Bitwise, sự khan hiếm và tính độc lập của Bitcoin là lợi thế vượt trội trong thời kỳ bất ổn tài chính.

Tuy nhiên, không phải hình thức nắm giữ Bitcoin nào cũng an toàn. Trong khủng hoảng, các dịch vụ lưu ký (như ETF hay ví tập trung) có thể bị nhà nước kiểm soát và vô hiệu hóa. Cách duy nhất để bảo vệ tài sản là tự lưu trữ (self-custody), ví lạnh, và giữ toàn quyền kiểm soát khóa cá nhân.

Giáo sư Rogoff cảnh báo:

“Chính sách tài khóa của Mỹ đang mất kiểm soát, và cả hai đảng đều không có ý chí chính trị để xử lý cho đến khi khủng hoảng thực sự bùng phát.”

Với việc Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát chưa từng bác bỏ đề xuất nào từ ông Trump, khả năng “Big Beautiful Bill” được thông qua là rất cao. Và nguy cơ Mỹ bước vào một cuộc khủng hoảng nợ toàn diện cũng vậy.

Trong thế giới đó, tài sản cứng được nắm giữ tự thân sẽ là thứ đáng giá nhất.