Theo một báo cáo công bố ngày 11/6, chi nhánh đầu tư mảng tiền điện tử của Andreessen Horowitz (a16z) cho rằng blockchain có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng trí tuệ nhân tạo (AI) theo hướng đề cao quyền sở hữu cá nhân và các tiêu chuẩn mở.

Báo cáo đề xuất rằng các thông tin bối cảnh cốt lõi và “hộ chiếu tác nhân” (agent passport) nên được lưu trữ trong ví tự quản, cho phép các giao diện AI như mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) truy cập tức thì vào sở thích người dùng mà không cần huấn luyện lại nhiều lần.

Một lớp danh tính dựa trên blockchain sẽ giúp các “tác nhân” AI mang theo hồ sơ xác thực về chủ sở hữu, khả năng và thông tin thanh toán trên các nền tảng như email, Slack và nhiều hệ thống khác. Đồng thời, các hệ thống xác minh danh tính người dùng như World ID của World Chain có thể giúp phân biệt người thật và bot, đặc biệt trong bối cảnh các mô hình sinh nội dung phát triển nhanh chóng.

Hạ tầng điện toán và thanh toán phi tập trung

Về mặt hạ tầng, báo cáo nhấn mạnh vai trò của các mạng DePIN – hệ thống tận dụng GPU và năng lượng nhàn rỗi từ PC chơi game hoặc các trung tâm dữ liệu để tạo ra thị trường điện toán phi tập trung, giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp đám mây lớn.

Các “lớp đồng bộ hóa” on-chain sẽ giúp mã nguồn do AI tạo ra luôn cập nhật và thống nhất. Các nhà phát triển có thể đóng gói tiêu chuẩn thành các giao thức mã hóa bằng token, nhận phần thưởng tự động khi phát hiện lỗ hổng bảo mật, đồng thời mọi ứng dụng kết nối sẽ được cập nhật bản vá mà không cần can thiệp thủ công.

Báo cáo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các khoản thanh toán siêu nhỏ (micropayment), hình dung viễn cảnh mỗi lần mua hàng đều là một giao dịch nano trên mạng blockchain phí thấp, chia đều phần thưởng cho các nguồn dữ liệu và AI được truy vấn trước khi đưa ra gợi ý sản phẩm.

Cơ chế này cũng có thể được ứng dụng trong việc kiểm soát quyền truy cập của bot vào website. Các bot sẽ phải ký quỹ bằng token và trả phí theo lưu lượng, trong khi người dùng đã xác minh danh tính có thể truy cập miễn phí.

Sổ cái bất biến sẽ ghi lại các đoạn dữ liệu đã được dùng để huấn luyện mô hình, qua đó phân phối tiền bản quyền ngược trở lại cho các nhà xuất bản.

Quản lý tài sản trí tuệ và quyền riêng tư

Để quản lý quyền sở hữu trí tuệ, a16z đề xuất xây dựng các hệ thống đăng ký công khai on-chain (trên chuỗi), nhúng metadata quyền sở hữu trực tiếp vào các tài sản sáng tạo.

Việc cấp phép thông qua hợp đồng thông minh sẽ cho phép các thương hiệu thu phí hoặc cấp quyền sáng tạo phái sinh một cách tự động, biến nguy cơ vi phạm thành dòng tiền bản quyền có thể truy xuất.

Song song đó, quảng cáo có thể dựa vào bằng chứng không tiết lộ (zero-knowledge proofs) gắn với ví người dùng. Người dùng chỉ cần tiết lộ tối thiểu thông tin nhân khẩu học và sẽ được trả một khoản nhỏ để xem quảng cáo phù hợp, bảo vệ quyền riêng tư.

AI đồng hành dưới quyền kiểm soát người dùng

Trong tương lai, báo cáo cho rằng các AI hỗ trợ học tập, chăm sóc sức khỏe và đồng hành nên hoạt động dưới khóa cá nhân của người dùng, thay vì bị kiểm soát bởi giao diện doanh nghiệp.

Các blockchain kháng kiểm duyệt kết hợp với ví trừu tượng tài khoản (account abstraction) sẽ đơn giản hóa trải nghiệm, loại bỏ rào cản về cụm từ khóa (seed phrase), trong khi các bộ đồng xử lý optimistic hoặc zero-knowledge có thể cung cấp băng thông cần thiết để duy trì mối quan hệ lâu dài, lưu trữ ký ức trên chuỗi.

a16z kết luận rằng sự kết hợp giữa blockchain và machine learning có thể duy trì một Internet mở bằng cách tích hợp động lực kinh tế, nguồn gốc dữ liệu và cơ chế quản trị ngay ở tầng giao thức cơ bản.